Czym są parestezje? Przyczyny, objawy i leczenie

Parestezje to termin medyczny, który odnosi się do nieprawidłowych odczuć w skórze, takich jak mrowienie, drętwienie, pieczenie lub swędzenie. Choć parestezje są często błędnie uznawane za błahe, mogą być objawem różnych schorzeń, zarówno tymczasowych, jak i przewlekłych. W tym artykule wyjaśnimy, czym są parestezje, jakie mają przyczyny, objawy oraz jak sobie z nimi radzić.

Co to są parestezje?

Parestezje to odczucia, które pojawiają się w skórze lub w obrębie ciała, często opisane jako mrowienie, drętwienie, pieczenie, uczucie „gęsiej skórki” lub „opuchnięcia”. Często są one wynikiem podrażnienia nerwów, które przesyłają sygnały z różnych części ciała do mózgu. Chociaż parestezje mogą występować w różnych miejscach na ciele, najczęściej pojawiają się w rękach, stopach, palcach, nogach czy w obrębie twarzy.

Jakie są przyczyny parestezji?

Parestezje mogą mieć wiele różnych przyczyn. W zależności od ich charakteru i lokalizacji, mogą wynikać z:

1. Ucisku na nerwy

Jedną z najczęstszych przyczyn parestezji jest ucisk na nerw. Może do niego dojść w wyniku długotrwałego utrzymywania jednej pozycji, np. siedzenia z nogami skrzyżowanymi, opierania ręki na twardej powierzchni, czy spania na jednym boku przez dłuższy czas. Tego rodzaju parestezje są zazwyczaj przejściowe i ustępują po zmianie pozycji.

2. Problemy z krążeniem

Zaburzenia krążenia, takie jak miażdżyca, zakrzepica czy choroby serca, mogą prowadzić do niedostatecznego dopływu krwi do kończyn, co skutkuje uczuciem drętwienia lub mrowienia. Tego typu parestezje mogą utrzymywać się dłużej i wymagać leczenia przyczyny podstawowej.

3. Choroby neurologiczne

Parestezje mogą być objawem poważniejszych chorób neurologicznych, takich jak stwardnienie rozsiane, neuropatia cukrzycowa, choroba Parkinsona czy uszkodzenie rdzenia kręgowego. W takich przypadkach mrowienie może być przewlekłe, a jego nasilenie zależy od stopnia uszkodzenia nerwów.

4. Niedobory witaminowe

Brak niektórych witamin, zwłaszcza witamin z grupy B (B1, B12), może prowadzić do uszkodzeń nerwów, co objawia się parestezjami. Niedobór witaminy B12 jest szczególnie często związany z mrowieniem i drętwieniem kończyn.

5. Choroby metaboliczne i autoimmunologiczne

Zaburzenia metaboliczne, takie jak cukrzyca, mogą prowadzić do neuropatii cukrzycowej, która powoduje parestezje w dłoniach i stopach. Z kolei choroby autoimmunologiczne, takie jak toczeń czy reumatoidalne zapalenie stawów, mogą powodować uszkodzenia nerwów i prowadzić do podobnych objawów.

6. Leki i substancje chemiczne

Niektóre leki, takie jak chemioterapia, mogą uszkadzać nerwy, co skutkuje parestezjami. Ponadto nadmierne spożycie alkoholu, narkotyków, czy nawet niektórych leków przeciwbólowych, może powodować objawy mrowienia i drętwienia.

Objawy parestezji

Parestezje objawiają się różnymi doznaniami, w zależności od przyczyny:

• Mrowienie i pieczenie – Często opisywane jako uczucie „gęsiej skórki” lub jakby „chodzenia mrówek” po skórze.
• Drętwienie – Uczucie utraty czucia, często towarzyszy mu uczucie „pełności” w skórze.
• Ból – W przypadku uszkodzenia nerwów lub zaburzeń krążenia, parestezjom mogą towarzyszyć bóle, które mogą przybierać formę palącego lub pulsującego bólu.
• Utrata koordynacji – W zaawansowanych przypadkach uszkodzenia nerwów może dojść do problemów z ruchem lub koordynacją.

Jak leczyć parestezje?

Leczenie parestezji zależy od przyczyny dolegliwości. W przypadku, gdy parestezje są wynikiem ucisku na nerw, zmiana pozycji ciała zazwyczaj przynosi ulgę. W innych przypadkach, leczenie zależy od schorzenia, które je powoduje:

1. Leczenie chorób podstawowych

W przypadku parestezji wynikających z chorób neurologicznych, metabolicznych lub autoimmunologicznych, leczenie przyczynowe jest kluczowe. W zależności od diagnozy, lekarz może zalecić leki, terapię fizyczną, rehabilitację lub inne formy leczenia.

2. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne

W przypadku bólu towarzyszącego parestezjom, lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwbólowych lub przeciwzapalnych, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) lub leki przeciwbólowe na receptę.

3. Suplementacja witaminowa

W przypadku parestezji spowodowanych niedoborem witamin, szczególnie witaminy B12, lekarz może zalecić suplementację, aby poprawić funkcjonowanie układu nerwowego i zapobiec dalszym problemom.

4. Zmiana stylu życia

Zmiana stylu życia, w tym zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna, unikanie alkoholu i palenia papierosów, może pomóc w zapobieganiu parestezjom, szczególnie w przypadkach neuropatii cukrzycowej.

5. Terapie wspomagające

W niektórych przypadkach, gdy parestezje są wynikiem stresu lub napięcia, pomocne mogą być terapie takie jak masaże, techniki relaksacyjne, joga, medytacja czy terapia manualna, które pomagają rozluźnić napięte mięśnie i poprawić krążenie.

Kiedy udać się do lekarza?

Jeśli parestezje są przewlekłe, nasilają się lub towarzyszą im inne objawy, takie jak osłabienie siły mięśniowej, problemy z równowagą, drżenie ciała, trudności w mówieniu czy widzeniu, należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. Takie objawy mogą wskazywać na poważne schorzenia neurologiczne, które wymagają specjalistycznego leczenia.

Podsumowanie

Parestezje to nieprawidłowe odczucia, które mogą wynikać z różnych przyczyn, takich jak ucisk na nerwy, zaburzenia krążenia, choroby neurologiczne, niedobory witamin czy skutki uboczne leków. Chociaż parestezje w większości przypadków nie są groźne, w przypadku ich przewlekłości lub towarzyszących im innych objawów, warto skonsultować się z lekarzem, aby ustalić przyczynę i rozpocząć odpowiednie leczenie.