Drodzy pacjenci:
Dziś słów kilka na temat PROFILAKTYKI PRZECIWODLEŻYNOWEJ
W poniższym artykule zawarliśmy najważniejsze rady dotyczące działań pielęgnacyjno-opiekuńczych, które zapobiegają powstaniu odleżyn i wpływają regenerująco na skórę i organizm człowieka leżącego w łóżku lub korzystającego z wózka inwalidzkiego.
EDUKACJA
Chorym i opiekunom należy wyjaśnić cel podejmowanych działań i zapoznać ich ze sposobem postępowania profilaktycznego. Tylko w sytuacji, kiedy pacjent i rodzina zaakceptują proponowane postępowanie można liczyć na dobrą współpracę w tym zakresie. Zawsze trzeba brać pod uwagę komfort chorego!
Powszechnie uważa się, że pojawienie się odleżyn świadczy o złej, niewystarczającej opiece pielęgnacyjnej. Obecnie wiadomo jednak, że wystąpienie odleżyn zależy od wielu czynników. Chociaż u niektórych ciężko chorych pacjentów odleżyny pojawiają się mimo podejmowania największych starań, to w większości przypadków powstaniu odleżyn można zapobiec.
Odleżyna to uszkodzenie tkanek na skutek nadmiernego ucisku. Dotyczy to tkanek uciśniętych ciężarem ciała pacjenta i zgniecionych pomiędzy elementami kostnymi i powierzchnią skóry po stronie przylegającej do podłoża. Odleżyna może wystąpić w postaci obszaru zaczerwienionej skóry lub otwartej wrzodziejącej rany.
Zasadniczo w każdym miejscu może dojść do powstania odleżyn. Szczególnie narażone są te okolice, gdzie warstwa między tkanką kostną a skórą jest stosunkowo cienka. W większości przypadków są to okolice: kości krzyżowej, krętarza kości udowej, kostek ( bocznej lub przyśrodkowej), i pięty. Pozostałe przypadki obejmują okolice: łopatki, kolan, łokci, potylicy i małżowiny usznej. Odleżynom sprzyja również długotrwałe wywieranie ucisku przez stosowane środki pielęgnacyjno-lecznicze wewnątrz jam ciała, np. cewniki, sondy.
UMIEJSCOWIENIE ODLEŻYN
1. boczny brzeg stopy
2. kostka boczna stopy
3. nasada kości strzałkowej
4. kość udowa boczna
5. krętarz większy
6. kość biodrowa
7. żebro 8.kość ramienna
9. ucho
10. łokieć
11. pięta
12. pośladek
13. kość ogonowa
14. kręgosłup 15. łopatka
16. tył głowy
17. palce stopy
18. rzepka
19. krocze-moszna
20. żebro przyśrodkowe
21. mostek
22. kość policzkowa
CZYNNIKI USPOSABIAJĄCE DO POWSTANIA ODLEŻYN:
• Ograniczenie mobilności – obłożna choroba, niepełnosprawność ruchowa itp.;
• Urazy i otarcia naskórka;
• Niewłaściwa pielęgnacja;
• Zły ogólny stan zdrowia – niedożywienie, niedobory krwi, białka, elektrolitów itp.;
• Miażdżyca, cukrzyca;
• Zawilgocenie skóry, w tym związane z nieprawidłowym doborem środków chłonnych do nietrzymania moczu;
• Zbyt wysoka temperatura otoczenia, powodująca przegrzanie, nadmierną potliwość i odparzenia;
• Ubrania i pościel ze sztucznych, sztywnych materiałów, drażniących skórę;
• Wewnętrzne szwy, guziki, okruchy jedzenia na materacu;
DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE
Zadaniem pierwszoplanowym w walce z odleżynami jest określenie czynników przyczynowych oraz zastosowanie planowanych działań profilaktycznych polegających na:
• zmianie położenia pacjenta co 1 . 2 godziny,
• oglądanie skóry przynajmniej raz dziennie i jej troskliwym pielęgnowaniu
• stosowaniu środków zapobiegawczych ( poduszki, kliny piankowe, materace przeciwodleżynowe, opatrunki łagodzące ucisk),
• uruchomianiu pacjenta i pobudzaniu jego aktywności,
• odpowiednim żywieniu.
Zmiana pozycji jest najlepszym sposobem zapobiegania powstaniu odleżyn, ponieważ powoduje odciążenie miejsc narażonych na ucisk. Częstotliwość zmiany ułożenia jest uzależniona od stanu pacjenta, a także od rodzaju podłoża na którym jest położony.
Przy ułożeniu:
-na boku – należy pamiętać o przedzieleniu nóg poduszkami aby uniknąć wzajemnego ucisku;
-na brzuchu – układamy pacjentów wydolnych oddechowo, pamiętając o zabezpieczeniu kolan, podkładając pod uda np. poduszkę p/odleżynową;
-na plecach należy zabezpieczyć: łokcie (układając przedramię na poduszce, klinie p/odleżynowym);
pośladki (podkładając pod nie również poduszki, owcze runo);pięty(używając podpórek z gąbki poliuretanowej zakładając je na nogi powyżej kostek).
Obserwacja skóry pozwala na szybkie i wczesne wychwycenie zmian odleżynowych np. zaczerwienienie. Należy systematycznie kontrolować skórę w czasie wykonywania czynności higienicznych oraz przy każdej zmianie pozycji. Przy badaniu należy zwrócić szczególną uwagę na wyniosłości kostne.
